W naszej serii „Elaboracja krok po kroku” chcemy dziś pokazać Wam różne sposoby (i narzędzia) do odmierzania objętościowego i ważenia prochu, czyli uzyskiwania pożądanej i dokładnej naważki niezbędnej do uzyskania bezpiecznej i precyzyjnej amunicji. Tak jak w przypadku samego procesu elaboracji, nie ma jednej i jedynie słusznej metody. Wybór rodzaju uzyskania naważki zależy bowiem od tego jak szybko i jak dokładnie chcemy naważkę wyznaczyć. Oczywiście - im szybciej, tym mniej dokładnie, i odwrotnie.
Jeśli przygotowujemy amunicję do dynamiki, najważniejsza dla nas będzie (oprócz jak zawsze bezpieczeństwa) to szybkość uzyskania jak największej ilości amunicji. Wiadomo bowiem jak szybko będziemy też ją zużywać. Na drugim końcu mamy amunicję ultra precyzyjną, gdzie na końcowy wynik wpływ ma praktycznie wszystko: pojemność i wykonanie łuski, ta sama waga pocisków, najlepiej z tej samej partii. Tak samo proch - z jednej partii produkcyjnej, dokładnie taka sama naważka do każdego naboju. I perfekcyjne osadzenie. A poza jednym i drugim jeszcze cała masa amunicji pośrodku…
Najprostszą metodą uzyskania właściwej naważki, jest odmierzanie objętościowe. Służą do tego odpowiedni miarki o różnej pojemności. Nabieramy proch miarką i albo od razu nasypujemy go do łuski, albo jeszcze, dla pewności, ważymy go, uzupełniając jego niedobór lub zbierając nadwyżkę. Co oczywiście trwa dłużej.
Zatem wszystko zależy od wybranej przez nas metody. Niezależnie jednak od samej metody, zawsze na pierwszym miejscu musimy stawiać bezpieczeństwo. To priorytet. Naważka nie może być ani za mała, ani za duża. Oba przypadki grożą przykrymi konsekwencjami. Zalecane dawki naważek przygotowują producenci komponentów do elaboracji, zarówno prochu jak i pocisków. Do tego mamy mnóstwo bezpłatnych lub płatnych aplikacji do wyliczania naszej naważki.
Dopiero znając prawidłowe wartości (zakres) możemy przystąpić do odmierzania prochu. Firma Lee Precision oferuje nam kompletny zestaw łyżeczek do odmierzania objętościowego prochu. Dzięki nim możemy odmierzyć właściwą naważkę od nabojów kalibru pistoletowego do karabinowego.
W doborze odpowiedniej wielkości łyżki pomoże nam specjalna tabela prochów, będąca częścią zestawu. Na obu stronach mamy tam większość dostępnych na rynku prochów i przez otwór w kartoniku, przesuwając włożoną do środka tabelę, możemy odczytać wartość naważki dla danego typu prochu, dla poszczególnych pojemności łyżeczek.
Takie same dozowniki pojemnościowe w formie łyżeczek, Lee Precision umieszcza w zestawach swoich matryc pistoletowych. Znajdziemy tam również informację o prochach stosowanych w danym kalibrze. Możemy się również posiłkować danymi ze strony producenta jak i z licznych forów poświęconych tematyce elaboracji.
Łyżeczki choć proste, nie zawsze gwarantują nam tą samą porcję prochu. Raz możemy nabrać go trochę więcej, drugi raz mniej… Dużo bardziej precyzyjnym i wygodniejszym dozownikiem objętościowym, jest dozownik Lee DeLuxe Perfect Measure. Jest to najbardziej zaawansowany dozownik objętościowy prochu oferowany przez Lee Precision. Posiada odlewany ciśnieniowo korpus oraz precyzyjnie obrobiony bęben wirnika, który odlany jest z mosiądzu (jest naturalnie antystatyczny i nieiskrzący).
Dozownik Lee DeLuxe Perfekt pracuje gładko i bez szarpnięć niezależnie od typu ziaren odmierzanego prochu. To zasługa konstrukcji, w której miękki element z elastomeru strząsa komorę dozującą, zamiast ciąć proszek jak w przypadku urządzeń innych producentów. Zapewnia to jednolitą strukturę odmierzonej naważki.
Lee DeLuxe Perfect posiada łatwą do ustawienia i odczytu mikrometryczną komorę dozującą. Komora wykonana jest z aluminium z czarnym anodowanym wykończeniem. Posiada wyraźną, trwałą, grawerowaną laserowo skalę. Mosiężny bębenek z mikrometrem jest wygrawerowany z podziałką 0,01 cm3 i ma zwalnianą blokadę zatrzaskową. W przypadku większości proszków do karabinów każde kliknięcie to około 1/10 grain, co jest idealne do pracy z ładunkiem.
Konstrukcja dozownika Lee DeLuxe Perfekt pozwala na łatwą i szybką zmianę prochu, dzięki wyjmowanemu lejkowi z zaworem włączania / wyłączania, dzięki któremu możemy szybko zsypać proch do fabrycznego opakowania i załadować dozownik innym. Stojak do dozownika nabywamy osobno.
Jeśli niezbędna jest dla nas większa precyzja, to poza odmierzeniem objętościowym, warto jest upewnić się co do właściwej wagi naważki, poprzez jej zważenie. Podstawowymi wagami do tej czynności są wagi szalkowe. Pomimo tego, iż jest to jedno z najstarszych rozwiązań, nadal pozostaje jednym z najdokładniejszych i często wykorzystywane jest przy elaboracji amunicji precyzyjnej.
Waga balansowa nie wymaga zasialania, nie ma układów elektronicznych, które w zależności od napięcia i jego wahań mogą pokazywać różne wyniki. Jej dokładność wymaga dokładnych wzorców - ciężarków. Oraz wysokiej jakości wykonania. Dziś prezentujemy Wam dwie wagi tego typu: Lee Safety Powder Measure oraz RCBS M1000. RCBS M1000 to szalkowa waga skierowana dla osób z klasycznym podejściem do dokładności ważenia. Doskonale wykonana, co przejawia się nawet w opakowaniu, które wykonane jest zdecydowanie atrakcyjniej niż w większości wag.
Do tego na czas transportu waga zabezpieczona jest dedykowaną polimerową pokrywą, która utrzymuje stabilnie części składowe zestawu, a po złożeniu wagi jest świetnym „pokrowcem” chroniącym wagę podczas jej nie używania. RCBS M1000 ma zakres ważenia do 1021 grain i wyposażona jest w system trzech poziomów. Regulacje dokonywane za pomocą dużego wyważenia na belce głównej można regulować w zakresie od 0 do 1000 grain w przyrostach co 20 grain. Średnia równowaga na górze, dostosowuje się od 0-20 grain w krokach co 1 grain. Mała równowaga na dole, w linii z belką główną, dostosowuje się od 0 do 1 grain, z przyrostem co 0,1 grain.
Waga balansowa (szalkowa) Lee Safety Powder Measure to urządzenie o doskonałym stosunku jakości do ceny. Wysoka jakość wykonania i prosta obsługa to jej zdecydowane atuty. Waga Lee Safety Powder Measure pozwala w prosty i bezpieczny sposób ważyć proch do zakresu 110 grains z dokładnością do 0,1 grain. Wcięcia w górnej części belki po lewej stronie oddalone są od siebie co 1/4 cala, aby zapewnić szybkie i dokładne ustawienie.
Ta część skali odpowiada za wartości od 0 do 100 grains ze skokiem co 10 grains. Prawa strona belki, posiada dwa zakresy: od 0 do 9 grains ze skokiem co 1 grain oraz od 0 do 1 ze skokiem co 0,1 grain. Według producenta, firmy Lee Precision, waga Lee Safety Powder Scale jest tak dokładna, że jeśli na innej tego typu wadze uzyskasz inny wynik, możesz z góry założyć poprawność wyniku uzyskanego na wadze Lee a tym samym błąd ważenia na innej wadze.
W momencie gdy przesypana z dozownika objętościowego naważka jest za mała w stosunku do oczekiwanej wartości, musimy dosypać prochu. W pewnym momencie dosypywanie odbywa się dosłownie po ziarenku, i aby sprawnie przeprowadzić tą czynność, niezbędne będzie nam narzędzie nazywające się tricklerem
Trickler, czyli mikrodozownik prochu, to urządzenie niezbędne przy precyzyjnym odmierzaniu prochu zarówno podczas korzystania z wag cyfrowych jak i szalkowych. Uzupełnia nasz warsztat precyzyjnego odmierzania naważki w przypadku stosowania odmierzania wstępnego za pomocą dozowników objętościowych, a następnie precyzyjnej korekty naważki na wadze.
Mikrodozownik prochu RCBS Powder Trickler 2 jest przede wszystkim dostosowany do pracy z wagami elektronicznymi firmy RCBS, ale z powodzeniem może być stosowany do współpracy z każdą wagą cyfrową jak i szalkową. Umożliwia precyzyjne dozowanie prochu z dokładnością do 1 ziarna, a przedłużona rurka podająca, pozwala na dostosowanie pracy dozownika do każdej wagi. Tak jak i możliwość ustawienie wysokości Tricklera 2.
Osobą preferującym automatyzację zamiast ręcznego dozowania polecamy z kolei Vibratory Trickler od firmy Hornady. Wibracyjny dozownik prochu zapewnia wysoką efektywność i wysoki poziom dokładności. Posiada regulację, pozwalającą na precyzyjne dozowanie różnych prochów. Rurkę dozującą można odłączyć od podstawy i ustawić w innym miejscu, co sprawia, że urządzenie jest bardzo uniwersalne.
Do szybkiego i bezpiecznego przesypania zważonej dawki prochu, przyda nam się specjalny, antystatyczny lejek. Z jednej strony materiał użyty do jego budowy zapewni nam to, że żadne ziarenko prochu nie „przyklei” się do niego, co pozwoli na prawidłowe napełnienie łuski.
Z drugiej zaś strony, specjalna końcówka lejka (będąca de facto odwróconym, mniejszym lejkiem), pozwala na szybie napełnianie większości standardowych kalibrów amunicji, bez potrzeby kupowania różnych lejków.
Skoro wspomnieliśmy już o zwolennikach automatyzacji, wypada wspomnieć o najnowszych rozwiązaniach, czyli cyfrowych wagach elektronicznych. Szybkich, dokładnych i bardzo wygodnych w użyciu. Zapewniają one wysoką pewność pomiarową o ile będziemy stosować kilka prostych zasad. Po pierwsze - wagi elektroniczne wymagają małej „rozgrzewki” - kilkunastu minut od włączenia do rozpoczęcia odważania, w celu osiągnięcia temperatury roboczej elektroniki. Po drugie - stabilnego źródła zasilania, najlepiej z zasilacza sieciowego. Po trzecie - kalibracji przed każdym rozpoczęciem pracy.
Małe a cieszy :-) Taka właśnie jest kieszonkowa, cyfrowa waga RCBS Pocket Scale 1500 grains. Ultra dokładna waga (ważąca z dokładnością do 0,1 graina), którą możesz mieć zawsze przy sobie. Nowoczesna waga elektroniczna, a taką właśnie jest waga RCBS Pocket Scale 1500 GN to pozycja obowiązkowa każdego strzelca zajmującego się elaboracją. Jest nieodzowna do kontroli właściwej wagi naszej naważki przy korzystaniu z dozowników objętościowych prochu.
Niezbędna również przy korzystaniu z wagi szalkowej, do sprawdzenia poprawności jej działania. Jest ona również idealnym rozwiązaniem jako waga back-up’owa, czyli zapasowa, na wypadek awarii naszej wagi podstawowej, co niestety zawsze trzeba brać pod uwagę. Pomimo niewielkich rozmiarów jest to urządzenie wytrzymałe i trwałe, przygotowane na lata pracy. Zaopatrzona w duży, podświetlany i bardzo wyraźny ekran LCD, zapewnia prostą i intuicyjną pracę, gwarantując przy tym dokładność pomiarów znaną z „dużych” wag elektronicznych.
RCBS Rangemaster 2000 to przedstawiciel nowej generacji elektronicznych wag prochu. Duży zakres ważenia (do 2000 grain) przy standardowej dokładności +/- 0,1 grain umożliwia precyzyjne odmierzanie zadanej naważki. Dla większej precyzji - jak w przypadku każdej elektronicznej wagi - zalecanie jest zasilanie ze stabilnego źródła (najlepiej z sieci przez załączony zasilacz z 4 końcówkami dla różnych typów zasilania, w tym EU).
Ważne jest również odizolowanie od zakłóceń elektromagnetycznych (czyli np. od telefonów komórkowych, nadajników radiowych, routerów i AP WiFi, silników elektrycznych). Waga ma możliwość zasilania bateryjnego, ale należy traktować to wyłącznie jako zasilanie awaryjne np. przy ważeniu w terenie. Obsługa wagi - dzięki dużemu i czytelnemu ekranowi dotykowemu - jest banalnie prosta.
Na samym szczycie zaawansowanych urządzeń do uzyskiwania dokładnej naważki, mamy prawdziwe kombajny ;-) Elektroniczne dozowniki z cyfrową wagą i takimże tricklerem (mikrodozownikiem), w których (poza oczywiście „rozgrzewką” i wstępną kalibracją po każdorazowym włączeniem urządzenia), nasypujemy proch, podajemy żądaną naważkę i… czekamy na w pełni automatyczne jej nasypanie. I kolejny raz… Tyle razy ile potrzebujemy dla danej partii łusek. A my w tym czasie możemy zająć się już np. osadzaniem pocisków w napełnionej prochem łusce. Olbrzymia oszczędność czasu.
Hornady Auto Charge Pro to najbardziej rozbudowane urządzenie do odmierzania prochu z oferty firmy. Zwarta, wręcz kompaktowa obudowa nie zajmuje wiele miejsca. Wbudowana poziomica i regulowane stopki umożliwiają łatwe i szybkie poziomowanie urządzenia. Podłączamy elektroniczną wagę przez załączony zasilacz, zdejmujemy osłony wagi i pojemnika prochu i... włączamy przyciskiem urządzenie.
Po rozgrzaniu i kalibracji waga jest gotowa do użycia. Możemy w niej zaprogramować 4 własne typowe naważki, zapamiętana jest ostatnio przez nas użyta. Jeśli chcemy ją zmienić, naciskamy Target, podajemy nową wartość, którą akceptujemy Enterem. Tak samo możemy zmienić szybkość (Speed) i czas (Time) ważenia, jednak zbyt duże wartości zmniejszą nam dokładność ważenia. Usuwanie prochu z pojemnika jest równie proste. Z prawej strony mamy mały czarny „kurek”, pod który podstawiamy fabryczny pojemnik i przekręcamy go, tak, aby proch grawitacyjne spadł do pojemnika.
Elektroniczna waga RCBS Chargemaster 1500 Power Combo to de facto dwa urządzania. Mam tu bowiem ultradokładną wagę elektroniczną od RCBS, mogącą rozpocząć pomiar już po 10 sekundach od jej włączenia. Jest to istotny parametr, gdyż w przypadku większości wag elektronicznych czy automatycznych (z dozownikiem prochu) wymaga od kilku do kilkunastu minut na „rozgrzewkę”, czyli na wygrzanie elementów elektronicznych do stabilnej temperatury roboczej, co gwarantuje stałość pomiarów.
Skrócenie tego czasu świadczy o jakości użytych elementów i głębokim przemyśleniu samego systemu, tak, aby od razu gwarantował nam stałe pomiary to duży plus. Mówiliśmy o dwóch urządzeniach i tak jest faktycznie, gdyż elektroniczny dozownik prochu jest… osobną jednostką, sterowaną przez wagę. Podłączany jest dedykowanym złączem. Dlaczego producent zdecydował się na taką budowę? Z prostego powodu - możemy oddzielnie używać samej wagi, o ile np. dozujemy proch z dozownika objętościowego.
Jak sami widzicie, metod i narzędzi do uzyskania właściwej naważki jest sporo. Ich wybór zależy od Waszych preferencji i wymagań co do szybkości i dokładności wyniku. Niezależnie jednak od tego jaki sposób i jakie narzędzia wybierzecie, w naszym sklepie zaopatrzycie się we wszystko co niezbędne do elaboracji. A w razie wątpliwości, chętnie Wam pomożemy w doborze najlepszej dla Was opcji. Serdecznie zapraszamy :-)
