Lunety biegowe okazują się dla wielu strzelców idealnym rozwiązaniem. Stosunkowo małe i lekkie, oferują szeroką gamę siatek celowniczych a ich niewielkie powiększenia, jak się okazuje, dla wielu zastosowań to przysłowiowy „strzał w dziesiątkę”. Czym są popularne dziś „biegówki” i skąd wzięło się takie ich określenie? Lunety biegowe to lunety o niewielkich powiększeniach, najczęściej od 1-6x, 1-8x czy w najnowszych nawet 1-10x. Choć to niby niewiele, to jednak oferują one sporą uniwersalność. Ich początkowy zakres - 1x - czyli de facto bez powiększenia, umożliwia strzelania obuocznej i korzystanie z celownika jak z kolimatora. Przy dystansie bliskim i krótkim to najlepsze rozwiązanie.
Mamy też możliwość zmiany powiększenia i zarazem możliwość uzyskania skutecznego strzału na dystansie średnim a nawet dalekim. Do tego siatki - w zależności od typu lunety - są idealne do szybkiego strzelania myśliwskiego, taktycznego czy nawet precyzyjnego, dzięki zastosowaniu siatek BDC (z kompensacją opadu pocisku), analogowych dalmierzy jak i oznaczonym podziałką w MILS czy MOA. Sama nazwa lunety biegowe wzięła się od lunet stosowanych na polowaniach zbiorowych, pędzonych. Anglosasi określają te lunety akronimem LPVO - Low Power Variable Optics (lunety o małym a jednocześnie zmiennym powiększeniu). W topowej serii lunet Continental firmy Vector Optics, mamy kilka niezwykle ciekawych lunet tego typu.
Ze względu na to, iż interesują nas głównie lunety do zastosowań sportowych, przegląd „biegówek” rozpoczniemy od lunet Continental z linii Tactical z tubusem 30 mm. Najlżejszych i zarazem najtańszych w tej topowej serii z dożywotnią gwarancją. Lunety celownicze z serii Continental to cream de la cream marki Vector Optics. Topowa linia oferuje kilka ciekawych modeli, dedykowanych zarówno do myśliwych jak i do strzelców sportowych czy taktycznych. Taką właśnie jest luneta Vector Continental 1-6x24 mm. Mamy zatem powiększenia od 1x do 6x i obiektyw o średnicy 24 mm z tubusem 30 mm.
Oprócz dużego zakresu korekcji ustawień (w przypadku tej lunety to aż 45 MIL w elewacji) bębny lunety posiadają blokadę, chroniącą przed przypadkowym przestawieniem nastaw podczas przenoszenia lub transportu broni. Aby dokonać korek, należy „podnieść” pokrętło regulacyjne, a po dokonaniu korekty, „wcisnąć” je do dołu, a tym samym zablokować. Kolejną istotną cechą regulacji jest funkcja Zero Stop, pozwalająca na blokadę „zera”. Po jej ustawieniu, nie zejdziemy niżej niż ustawione zero. Jest to bardzo przydatna funkcja, gdy po dokonanych korektach, chcemy wrócić do naszego zera. Nie musimy pamiętać ile zrobiliśmy obrotów, po prostu kręcimy z powrotem, aż do zablokowania pokrętła.
Luneta Vector Optics Continental 1-6x24 dostępna jest w dwóch wariantach kolorystycznych - czarnej oraz FDE Coyote. Ta druga świetnie sprawdzi się wraz z karabinkami pokrytymi inną kolorystką niż czarna, np. FDE, Coyote, Deep Bronze czy stosowany w karabinakch Heclker&Koch RAL8000. Poza samą powłoką, lunety nie różnią się cechami czy fabrycznym wyposażeniem, które jest całkiem bogate, zważywszy zarówno wysoką jakość optyki stosowaną w tych lunetach jak i całkiem umiarkowaną do tej jakości ceną.
Wszystkie lunety Vector Optics z linii Continental dostarczane są w mocnych i całkiem ładnych pudełkach, z wyciętą pod lunetę i akcesoria pianką, która doskonale zabezpiecza całość podczas transportu. Oprócz samej lunety w komplecie mamy osłony na obiektyw i okular, klucz do regulacji, montaż, ściereczkę w ciekawym pokrowcu, który możemy zaczepić do torby strzeleckiej, szlufek spodni czy pokrowca na broń oraz zapasową wieżyczkę.
Zakrywki są proste ale skuteczne. Montaż - to dwa osobne pierścienie również z najwyższej linii montaży Vector. Są to typowo taktyczne pierścienie, zapewniające jednak pewny i trwały montaż. W tych lunetach mamy wariant niski, który świetnie sprawdzi się na karabinie powtarzalnym czy strzelbie, będzie jednak za niski do karabinów platform AR15 czy AR10 do których tego typu lunety są wręcz stworzone. Zapasowa wieżyczka nie ma żadnych oznaczeń. Służy ona do opisania we własnym zakresie, na wybrane, używane przez nas dystanse. Jeśli wyzerujemy lunetę na 100m, możemy użyć tej wieżyczki do oznaczenia np. dystansów 150, 200, 300 m i szybko przełączać się miedzy nimi.
Dzięki 6-krotnemu powiększeniu pozwoli oddać celne strzały na średnich dystansach. Doskonała optyka - niemieckiej produkcji szkła HD (o dużej gęstości i niskiej dyspersji), a dokładniej soczewki LaREE w pełni pokryte wielowarstwową, doskonałą powłoką VePRO. Co to oznacza? Szkło HD zapewnia doskonałe właściwości optyczne, a powłoki VePRO generują czysty obraz, bez aberracji chromatycznej i wysokim nasyceniu barw. Ma to kolosalne znaczenie dla prawidłowej identyfikacji celu. W dodatku to nadal nie wszystkie zalety tej serii lunet. Lunety Continental posiadają stałą i wyjątkowo dużą odległość od oka (tzw. eye relief) wynoszącą aż 4,0 cala / 100 mm. I to niezależnie od powiększenia!
Siatka celownica w centralnym jej punkcie składa się z kropki w centralnej części i dużego okręgu dookoła niej. Okręg ma na celu szybkie uchwycenie wyświetlanego przez lunetę znaku i tym samym szybkie naniesienie go na cel, kropka zaś służy zaś do oddania precyzyjnych strzałów. Ponieważ wyskalowana jest w MILS możemy łatwo dokonać na niej korekty i pomiarów, pamiętając jednak, że jest to siatka typu SFP (Second Focal Plane - siatka w drugim planie), która nie zmienia swojej wielkości przy zmianie powiększenia. Bezpośrednio z odczytów możemy korzystać przy niej jedynie na wielkości roboczej, która w tym wypadku jest wielkością maksymalną 6x.
Przy pozostałych krotnościach, jeśli chcemy uzyskać prawidłowy pomiar, musimy odczytaną wartość pomnożyć x współczynnik, który wynosi: aktualne powiększenie / powiększenie robocze. Czyli np. dla powiększenia 3x współczynnik ten wyniesie 3/6 = 1/2. Dodatkowo na pionowej osi mamy zaznaczone małe poziome odcinki. To właśnie analogowy dalmierz, pozwalający na pomiar odległości za pomocą porównania ze znaną długością. Odcinki te odpowiadają długości 18 cali czyli ok 45 cm, a to typowa szerokość ramion dorosłego człowieka. Jeśli szerokość ta pokrywa się np. z odcinkiem przy cyfrze 4 oznacza to odległość 400 jardów (przy powiększeniu 6x czyli roboczym.
Przy wyzerowaniu lunety na 100 jardów (91 m) centralna kropeczka zapewni nam trafienie na dystansie 100-200 jardów, początek pionowej linii to 300 jardów, dalej wg oznaczeń 4 = 400 jardów, 6=600 jardów, 8=800 jardów. Kreski pomiędzy nimi to wartości pośrednie, czyli odpowiednio 500 i 700 jardów. Dodatkowo małe kropki po obu bokach, pozwalają na korektę strzału dla typowego lekkiego wiatru o sile 2,5 m/s na danym dystansie. Wskazania te będą jednak odpowiednie jedynie dla kalibru 5.56x45 NATO / .223 REM dla pocisków 55 gr oraz dla kalibru .308 Win dla pocisków ok 175-180 gr, gdyż mają one podobne balistyki.
Jeszcze więcej możliwości dają nam lunety również z serii Continental, ale z tubusem 34 mm. Większy tubus to przede wszystkim możliwość większego zakresu regulacji. Pozwala to na kompensację opadu pocisku na większej odległości, co jest niezbędne przy strzelectwie dystansowym. Oczywiście w takim przypadki i tak korzystamy z szyn ze skosem 20 lub 30 MOA, które zwiększają nam zakres poprawek na dłuższym dystansie, jednak jeśli luneta ma większą możliwość korekt, to wyłącznie lepiej.
Oprócz dużego zakresu korekcji ustawień (w przypadku tej lunety to aż 52 MIL w elewacji) bębny lunety posiadają blokadę, chroniącą przed przypadkowym przestawieniem nastaw podczas przenoszenia lub transportu broni. Aby dokonać korek, należy „podnieść” pokrętło regulacyjne, a po dokonaniu korekty, „wcisnąć” je do dołu, a tym samym zablokować. Bęben elewacji posiada też wskaźnik obrotu - jeśli zrobimy pełen obrót i przejdziemy do następnego, wskaźnik wysunie się, informując nas, że jesteśmy już w kolejnym zakresie obrotu.
To również pozwala na szybką orientację z aktualnymi nastawami. Wszystkie te cechy są wysoce pożądane w strzelaniu długodystansowym, gdzie często dokonuje się korekt ustawień, ze względu na dystans. Doskonała optyka - niemieckiej produkcji szkła HD (o dużej gęstości i niskiej dyspersji), a dokładniej soczewki LaREE w pełni pokryte wielowarstwową, doskonałą powłoką VePRO, jest oczywiście taka sama dla całej serii lunety Continental.
Lunety Continental posiadają stałą i wyjątkowo dużą odległość od oka (tzw. eye relief) wynoszącą aż 4,0 cala / 100 mm. I to niezależnie od powiększenia! Pozwala to na spore odsunięcie oka, bezpieczne przy odrzucie z najmocniejszych kalibrów, oraz na łatwiejsze uzyskanie prawidłowego składu i montażu lunety. Luneta ma również bardzo doby tzw. eye-box, czyli idealny obraz, bez ciemnych ramek i zniekształceń, niekoniecznie przy idealnie osiowym ułożeniu oka.
Krzyż w pierwszym planie (FFP - first focal plane) pozwala nam dokonywać korekt naszego punktu trafienia (a dokładniej ŚPT czyli średniego punktu trafienia) bezpośrednio na siatce. Sama siatka celownica w centralnym jej punkcie składa się z małego grotu w centralnej części i dużego okręgu dookoła niego. Okręg ma na celu szybkie uchwycenie wyświetlanego przez lunetę znaku i tym samym szybkie naniesienie go na cel, grot służy zaś do oddania precyzyjnych strzałów. Tu korekt możemy dokonywać bez żadnych przeliczeń na każdej z krotności, choć jak widać przy najmniejszym powiększeniu 1x, raczej będzie to ciężkie. Jednak wtedy chodzi nam o szybkie strzelanie na krótkim dystansie. A jak potrzeba nam zwiększyć dystans, zwiększamy powiększenie i zwiększają się też możliwości naszej optyki.
Najnowsza i absolutnie topowa seria biegówek od Vector Optics to seria o zakresie powiększeń od 1 do 10x, z obiektywem o średnicy 28 mm i z tubusem 34 mm. Dostępna jest ona z dwiema siatkami celowniczymi (obie FFP czyli w pierwszym planie) - VET-CTR MILS oraz VET RAR MILS (MRAD). Oprócz dużego zakresu korekcji ustawień (w przypadku tej lunety to aż 51 MIL w elewacji) bębny lunety posiadają blokadę, chroniącą przed przypadkowym przestawieniem nastaw podczas przenoszenia lub transportu broni. W tych lunetach mamy zarówno wskaźnik elewacji (po drugim obrocie czerwony kołek na bębnie elewacji podnosi się co widać i można wyczuć palcem) jak i wskaźnik ilości obrotów.
To również pozwala na szybką orientację z aktualnymi nastawami. Wszystkie te cechy są wysoce pożądane w strzelaniu długodystansowym, gdzie często dokonuje się korekt ustawień, ze względu na dystans. Rozbudowany krzyż w pierwszym planie (FFP - first focal plane) z tzw. „choinką” pozwala nam dokonywać zarówno korekt naszego punktu trafienia (a dokładniej ŚPT czyli średniego punktu trafienia) bezpośrednio na siatce. Siatka prezentowana poniżej to VET-CTR.
Siatka wraz z analogowym dalmierzem, umieszczonym w górnej prawej ćwiartce, pozwala nam na pomiar lub jak niektórzy mówią - oszacowanie odległości. Dzięki temu że siatka jest w pierwszym planie i zmienia się wraz z powiększeniem, możemy takiego pomiaru dokonać przy dowolnej krotności powiększenia, choć przy najmniejszych będzie to raczej niemożliwe, ze względu na bardzo małą czytelność siatki przy dolnym zakresie powiększeń. Powiększenie bazowe (1x) służy do szybkiego strzelania na krótkim dystansie, przy celowaniu obuocznym. Luneta działa przy nim jak kolimator. Z kolei największe (10x) pozwala na precyzyjną identyfikację celu na średnim a nawet długim dystansie.
Druga z siatek dostępnych w tym modelu to VET-RAR, również skalowana w MRAD (MILS). Dzięki temu że siatka jest w pierwszym planie i zmienia się wraz z powiększeniem, możemy takiego pomiaru dokonać przy dowolnej krotności powiększenia, choć przy najmniejszych będzie to raczej niemożliwe, ze względu na bardzo małą czytelność siatki przy dolnym zakresie powiększeń. Powiększenie bazowe (1x) służy do szybkiego strzelania na krótkim dystansie, przy celowaniu obuocznym. Luneta działa przy nim jak kolimator.
Z kolei największe (10x) pozwala na precyzyjną identyfikację celu na średnim a nawet długim dystansie. Aby zwiększyć możliwości szybkiego celowania przy strzelaniu obuocznym w najmniejszym powiększeniu, Vector zaprojektował specjalną siatkę VET-RAR, która posiada dodatkowy podświetlany okrąg, umieszczony na zewnątrz podstawowego krzyża i widoczny tylko w najmniejszych powiększeniach (w największych wychodzi on poza pole widzenia).
Na wykorzystanie lunety w tak szerokim zakresie (aż 10-krotne powiększenie) pozwala doskonała optyka - niemieckiej produkcji szkła ED (Extra low Dispertion - o dużej gęstości i niskiej dyspersji), a dokładniej soczewki LaREE w pełni pokryte wielowarstwową, doskonałą powłoką VePRO. W tych dwóch lunetach mamy jednak najnowszą generację oznaczoną jako ED (poprzednia generacja to HD). Szkła mają lepsze powłoki i jeszcze większą przepuszczalność światła - dla całego układu to ponad 93% (poprzednia generacja, HD miała tą wartość na poziomie ponad 90%). Co to oznacza? Jaśniejszy i wyraźniejszy obraz, czyli jeszcze lepszą identyfikację celu.
Jeśli porównamy ostatnio omawiane lunety z serii Vector Optics Continental ED 1-10x28 z pierwszymi z dziś prezentowanych, czyli Continental HD 1-6x24, to możemy łatwo zauważyć jak kompaktowe są topowe lunety Continental ED 1-10x28. Dla wielu strzelców może mieć to spore znaczenie, gdyż dzięki temu cały zestaw (celownik i broń) będą bardziej kompaktowe, oraz środek ciężkości przesunie nam się bardziej do tyłu, co też może być korzystne.
Co prawda najlepsze jest idealne (równe) rozłożenie masy pomiędzy punktem trzymania broni ręką silną a słabą (nie odczuwa się wtedy tak ciężaru broni a przez to łatwiej i szybciej możemy nią manewrować i lepiej kontrolować ją podczas i po strzale), jeśli jednak już nie ma takiej możliwości, to z dwojga złego lepiej jak ciąży nam na tył (który wspiera się kolbą dodatkowo o dołek strzelecki i policzek) niż na przód.
Rzućmy okiem jeszcze na przykładowe siatki celownicze z obu lunet - VET-RAR z serii Continental 1-10x28 z siatką w pierwszym planie (FFP), gdzie wraz ze zmianą powiększenia zmienia się wielkość siatki (i przy każdym powiększeniu możemy dokonać pomiarów) a siatką VET-BTR, która umiejscowiona jest w drugim planie (SFP) i przy każdym powiększeniu ma tą samą stałą wielkość, z bezpośrednim odczytem pomiaru jedynie przy wielkości roboczej (w tym wypadku maksymalnej, 6x). Która z siatek jest lepsza? To zależy wyłącznie od preferencji strzelca.
Jak sami widzicie po kilku odcinkach blogów poświęconych optyce Vector Optics, mamy tu spory wybór różnego rodzaju celowników, do różnych zastosowań i pod różne preferencje strzelców. Każdy bez problemu znajdzie najlepszy dla siebie wariant. A wszystkie je znajdziecie na półkach naszego sklepu, do odwiedzenia którego serdecznie Was zapraszamy :-)
