Luneta celownicza to dziś jeden z najpopularniejszych przyrządów celowniczych, szczególnie do broni długiej (choć są i wersje przeznaczone do broni krótkiej, z długą odległością od oka). Luneta celownicza to teleskop optyczny posiadający siatkę celowniczą. Składa się z obiektywu, okularu, systemu odwracającego obraz (zbudowany jest bowiem na koncepcji lunety, a ta w pierwotnej wersji dawała nam obraz odwrócony) oraz siatki celowniczej, umieszczonej w płaszczyźnie powstawania obrazu.
Sama siatka celownicza może być umieszczona w pierwszym (FFP = First Focal Plane) lub drugim planie (SFP = Second Focal Plane). Siatka FFP zmienia swoją wielkość wraz ze zmianą powiększenia lunety, siatka SFP ma zawsze stałą wielkość. Wybór rodzaju planu to indywidualny wybór strzelca. Pierwszy plan z siatką posiadającą specjalną podziałkę, umożliwia dokonanie korekt i obliczeń w każdym powiększeniu. W drugim planie to samo działanie możliwe jest jedynie przy jednym - tzw. roboczym powiększeniu. Za to wielkość siatki jest taka sama i tak samo wyraźna i widoczna nawet przy najmniejszym powiększeniu.
Mówiąc o powiększaniu, mówimy o krotności wielkości obrazu, jaki możemy uzyskać w lunecie o zmiennym powiększeniu. Lunety o stałym powiększeniu, tak popularne jeszcze w połowie XX wieku, dziś wykorzystywane są sporadycznie, najczęściej w precyzyjnym strzelaniu sportowym na określoną odległość (np. doskonałe lunety Weaver T-Series). Wielkości podane na lunecie określają jej zakres powiększeń oraz średnicę obiektywu. Np. luneta 5-30x56 posiada powiększenia płynnie regulowane od x5 do x30 i obiektyw o średnicy 56mm. Im większy obiektyw, tym więcej światła przekazuje układ optyczny i jaśniejszy mamy obraz, ale... i większą masę lunety.
Nowoczesna luneta celownicza posiada możliwość regulacji „zera” siatki celowniczej na dany dystans (najczęściej jest to 100m) i wykonanie korekt dla innych dystansów jak i wpływu wiatru, albo na wieżyczkach regulacyjnych, albo bezpośrednio na siatce celowniczej, o ile ma ona takie możliwości (np. tzw. „choinka” w lunetach stosowanych w strzelaniach na dalekim dystansie). Zarówno siatka celownicza jak i korekta na wieżyczkach może być wyrażona w MRAD (mili radianach) jak i w MOA (minutach kątowych). A wybór pomiędzy jednym a drugim typem to kwestia indywidualnych preferencji strzelca.
Współczesne lunety celownicze to urządzenia nowoczesne, o zaawansowanej optyce, posiadające dodatkowe funkcje takie jak np. korekcja błędu paralaksy, podświetlenie siatki celowniczej czy wmontowany dalmierz laserowy z nanoszeniem poprawek bezpośrednio na siatce. Obecnie US Army wybrało nowy celownik optyczny - lunetę LPVO (tzw. „biegówkę”) zintegrowaną z dalmierzem, stacją pogodową i kalkulatorem balistycznym, w którym wystarczy ustawić się na cel, nacisnąć guzik - luneta wskazuje punkt na siatce - i oddać strzał. Niezależnie od dystansu, wiatru i innych czynników. Niestety, nie będzie on na razie dostępny na rynku cywilnym. Choć to jedynie kwestia czasu...
